Huwebes, Marso 10, 2011

Aralin 1


Masasalamin ang kultura, tradisyon at kalagayang panlipunan ng bawat bansa at panahong
pinagdaanan ng pabula. Ito kaya ang dahilan kung bakit hanggang ngayon ay tinatangkilik pa rin ito ng
mga tao? Tuklasin natin
Sa pagitan pa lamang ng ika-5 at ika-6 na siglo (Bago Dumating si Kristo) ay may pabula na ang mga
taga- India. Mga kuwento ito tungkol sa buhay ng itinuturing na dakilang tao ng mga sinaunang Indian, si
Kasyapa.
ng sarili nilang mga pabula na nagsasalaysay tungkol sa buhay ng itinuturing nilang mga dakilang tao.
Makalipas ang humigit-kumulang sa siyam na raang taon, patuloy na lumaganap sa iba’t ibang bansa ang
mga pabula subalit nagkaroon ng pagbabago sa paksa. Hindi na ito tungkol lamang sa buhay ng mga
dakilang tao kundi mga kuwento na ring naglalayong maituro sa mga tao ang tungkol sa moralidad at
wastong pamumuhay.
Sa tinagal-tagal ng panahon, isang tao ang nakaisip na tipunin ang mga pabulang nabanggit, si
Aesop, isang Griyego. Ang tinaguriang ama ng mga sinaunang pabula
panahong 620-560 BC (Bago Dumating si Kristo). Isa siyang kuba at may kapansanan sa pandinig
sapul sa pagkabata. Lumaki siyang alipin sa isla ng Samos, subalit dahil sa kanyang sipag, katapatan
at talino ay binigyan siya ng kalayaan ng kanyang amo. Hinayaan siyang maglakbay at makilahok sa
mga tao sa bayan. (Nang mga panahong iyon, walang karapatan ang isang alipin na lumabas at
makihalubilo sa mga tao.)
Hindi lamang tinipon ni Aesop ang mga sinaunang pabula, Sumulat din siya ng mga pabula
tungkol sa buhay at kalikasan ng tao, at ang kalagayan ng lipunan sa kanyang kapanahunan. Pinuna
niya ang mga maling gawi ng mga tao sa lipunan. Tinuruan niya ang mga ito ng tamang pag-uugali at
pakikitungo sa kapwa. Ginamit niya ang mga hayop bilang mga tauhan sa kanyang mga isinulat dahil
bilang isang alipin, wala siyang karapatang punahin ang mga tao, lalo’t ang mga ito’y nabibilang sa
mataas na uri ng lipunan. At noon pa man ayaw na ng mga tao na pinangangaralan nang tuwiran.
Tinatayang nakalikha si Aesop nang mahigit 200 pabula bago siya namatay.
Pagkatapos ni Aesop, maraming manunulat ng pabula ang nakilala. Ilan rito sina Babrias,
Phaedrus, Romulus, Hesiod, Socrates, Phalacrus at Planudes. Kabilang din sa nagpalaganap ng pabula
sa daigdig ang mangangaral na si Odon ng Cheriton noong 1200; si Marie de France noong 1300; si
Jean La Fountaine noong 1600; si G.E. Lessing noong 1700 at si Ambrose Bierce noong 1800.
Ang mga pabula ay patuloy na lumaganap sa iba’t ibang bansa hanggang sa makarating sa
ating kapuluan bago pa man dumating ang mga EspaƱol. Nakalikha ng mga katulad na kuwento ang
ating mga ninuno. Ginamit din nila ang mga ito upang turuan ang mga tao ng tamang pag-uugali at
pakikitungo sa kapwa.
Tulad ng iba pang kuwentong-bayan, sa simula ang mga pabula ay nagpasalin-salin lamang sa
bibig ng ating mga ninuno. Subalit nang matutuhan nila ang sistema ng panulat, ilan sa mga ito ay
nagawa nilang maiukit sa malalaking bato, balat ng mga punongkahoy, talukap ng niyog at mga dahon ng
halaman. Ginamit nilang panulat ang matutulis na kahoy, bato at bakal. Mayroon ding naisulat sa mga
papel, na sa paglipas ng panahon ay naimprenta, lumaganap hanggang sa kasalukuyan, kabilang ang
pabulang “Ang Matsing at Ang Pagong” na isinakomiks ni Dr. Jose P. Rizal.Ang mga kuwentong ito ang naging batayan naman ng mga sinaunang Budihista. Sumulat din sila(ancient pables) noong

Walang komento:

Mag-post ng isang Komento